Kto może kupić czynnik chłodniczy: Kompleksowy przewodnik

Czynniki chłodnicze są niezbędnymi substancjami wykorzystywanymi w różnego rodzaju urządzeniach chłodniczych, klimatyzacyjnych czy pompach ciepła. Ze względu na ich wpływ na środowisko niektóre państwa, a w tym szczególnie Unia Europejska, wprowadziły prawne ograniczenia i wymogi formalne odnośnie ich zakupu i używania. Ten artykuł ma na celu rozwianie wątpliwości na temat istniejących ograniczeń dotyczących zakupu czynnika chłodniczego, wyjaśnia czym jest certyfikat f gazowy jakie są rodzaje certyfikatów oraz jakie z nich wynikają uprawnienia i obowiązki.

Kto może kupić czynnik chłodniczy?

Wszelkie zagadnienia związane zarówno z obrotem jak i stosowaniem czynników chłodniczych są na terenie Unii Europejskiej uregulowane przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 517_2014 z dn. 16 kwietnia 2014r w sprawie fluorowanych gazów cieplarnianych oraz wynikające z tej dyrektywy regulacje krajów członkowskich.

W przypadku Polski zagadnienia te reguluje ustawa z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych a także jej nowelizacja z dnia 12 lipca 2017 r. Przepisy te wraz z rozporządzeniami opisują bardzo szczegółowo (choć trzeba przyznać - niezbyt precyzyjnie) warunki obrotu fluorowanymi gazami cieplarnianymi zarówno w odniesieniu do przedsiębiorców jak osób fizycznych. Generalnie rzecz biorąc ustalają warunki jakie spełniać musi zarówno sprzedający, czyli dokonujący obrót jak i kupujący oraz używający czynniki chłodnicze.

Zarówno unijne jak i krajowe ustawodawstwo ściśle reguluje kto i na jakich zasadach może dokonać zakupu czynników chłodniczych. Aktualnie poza pewnymi ściśle określonymi przez ustawę wyjątkami (głównie chodzi tu o cele związane z obronnością) do nabycia czynnika chłodniczego z grupy HFC upoważniają :

• posiadanie certyfikatu personalnego,

• posiadanie certyfikatu przedsiębiorcy,

• tzw. zaświadczenie o odbytym szkoleniu .Dokument ten pozwala na zakup czynników chłodniczych stosowanych w układach klimatyzacyjnych pojazdów silnikowych, a więc przede wszystkim R134a oraz R1234yf

• w przypadku firm handlowych - oświadczenie o nabywaniu czynnika do dalszej sprzedaży

Images by Freepik

Jak uzyskać certyfikat f gazowy

Przepisy polskiej ustawy F-gazowej uprawnienie do wydawania certyfikatu przekazały Urzędowi Dozoru Technicznego i tylko on jest upoważniony do wydania certyfikatu po spełnieniu przez wnioskującego wszystkich formalnych i technicznych wymogów. Zatem, w celu uzyskania certyfikatu personalnego należy zwrócić się do UDT z wnioskiem o wydanie certyfikatu, wraz oświadczeniem o niekaralności za przestępstwa przeciwko środowisku, dokumentem potwierdzającym zdanie egzaminu oraz dowodem wniesienia opłaty administracyjnej. Firmy prowadzące działalność gospodarczą starające się o certyfikat przedsiębiorcy - dodatkowo muszą dołączyć oświadczenie zawierające deklarację o spełnieniu wszystkich koniecznych wymogów formalnych – w tym posiadaniu certyfikatu personalnego lub o zatrudnianiu osób taki certyfikat posiadających, posiadaniu wymaganego wyposażenia i procedur regulujących posługiwanie się f-gazami.

Sposób i tryb uzyskiwania uprawnień tj. certyfikatów, został przez rozporządzenie parlamentu UE delegowany władzom ustawodawczym poszczególnych krajów członkowskich. Stąd duże różnice, zarówno w zakresie formy dokumentu jak i kompetencji instytucji uprawnionych do wydawania certyfikatów dla f gazów. Zgodnie jednak z podstawowym założeniem - uprawnienia f gazowe wynikające z certyfikatu f gazowego wydanego czy to na osobę fizyczną czy też przedsiębiorcy, w jakimkolwiek kraju unijnym, powinny być honorowane w dowolnym innym kraju członkowskim.

Czy można kupić f-gazy bez certyfikatu?

Poza wspomnianym już wcześniej wyjątkiem dotyczącym obronności, regulowanym ustawą z dnia 15 maja 2015 r. istnieją dwa wyjątki kiedy przy zakupie czynników chłodniczych certyfikat f-gazowy nie jest wymagany.

• Przedsiębiorcy realizujący czynności serwisowe związane z obsługą systemów klimatyzacji w niektórych pojazdach silnikowych na mocy Rozdziału 7 ustawy są zwolnieni z obowiązku posiadania certyfikatu f-gazowego. Osoby wykonujące czynności odzysku w ramach tej działalności nie muszą się legitymować certyfikatem personalnym, ale są zobowiązane do posiadania zaświadczenia o odbytym szkoleniu. Zaświadczenie takie wydać może jednostka organizacyjna znajdująca się w prowadzonym przez UDT rejestrze jednostek wydających zaświadczenia o odbytym szkoleniu. Zaznaczyć jednak należy, że w praktyce zaświadczenie to uprawnia do nabycia jedynie czynników stosowanych w instalacji klimatyzacji samochodowej tj. R134a oraz R1234yf

• Jeśli nabywca (dotyczy to generalnie przedsiębiorstw handlowych) nie posiada certyfikatu lub zaświadczenia, może dokonywać zakupu czynnika tylko i wyłączenie w celu dalszej odsprzedaży. W tym celu zobligowany jest do złożenia oświadczenia o celu nabycia.

Podsumowanie

Zakup czynnika chłodniczego jest procesem ściśle regulowanym przez prawo, głównie ze względu na wpływ niektórych substancji na warstwę ozonową i rosnące uregulowanie rynku mające na celu zmniejszenie nadmiernej eksploatacji środowiska. Zakup i użycie czynnika chłodniczego bez legitymowania się aktualnymi uprawnieniami f gazowymi lub innego tytułu uprawniającego do zakupu jest nielegalne i naraża na surowe kary. Dla użytkownika końcowego (czy to planującego zakup zakup klimatyzatora czy pompy ciepła) oznacza to, że nie może zakupić ani urządzenia ani samego czynnika samodzielnie, na własny użytek - lecz musi to zrobić za pośrednictwem podmiotu (wykonującego montaż czy serwisowanie klimatyzatorów lub pomp ciepła) legitymującego się aktualnymi uprawnieniami f gazowymi.