Do czego służą ekspandery i roztłaczarki do rur miedzianych

W trakcie budowy instalacji chłodniczej i klimatyzacyjnej bardzo często zachodzi potrzeba połączenia dwóch odcinków rur lub też połączenia elementu układu (sprężarka, wymiennik ciepła, składnik automatyki chłodniczej) z rurociągiem. Generalnie stosuje się trzy podstawowe metody łączenia: łączenie za pomocą połączeń skręcanych, łączenie za pomocą specjalnych złączek i pras do ich zaciskania oraz łączenie poprzez lutowanie twarde. Ta ostania metoda wymaga użycia specjalnie ukształtowanych miedzianych złączek o średnicach odpowiadających średnicy łączonych elementów albo użycia specjalnych narzędzi do odpowiedniego ukształtowania jednego z łączonych odcinków w taki sposób, aby po wsunięciu do niego drugiego odcinka rury lub króćca sprężarki, można było wykonać szczelne i trwałe połączenie lutowane.

Ekspandery i roztłaczarki do rur miedzianych to niezastąpione narzędzia w branży klimatyzacyjnej, chłodniczej oraz grzewczej. Umożliwiają precyzyjne kształtowanie końcówek rur, co pozwala na ich łatwe łączenie bez potrzeby stosowania dodatkowych złączek. Dzięki temu instalacje są bardziej wytrzymałe, a ilość połączeń zminimalizowana, co przekłada się na większą szczelność systemów. Jest to metoda łączenia najbardziej ekonomiczna. Brak jest przy niej konieczności zakupu dodatkowych elementów złącznych, które przy dużych średnicach mogą znacząco podnieść koszt wykonania całej instalacji.

Rodzaje narzędzi do roztłaczania rur miedzianych

W chłodnictwie i klimatyzacji oraz grzejnictwie, w celu wykonania połączeń lutowanych na rurach miedzianych stosuje się kilka rodzajów narzędzi umożliwiających rozszerzenie końcówek rur. W zależności od średnicy, rodzaju materiału, jego twardości i stopnia wygrzania możesz posłużyć się kilkoma rodzajami przyrządów do roztłaczania. Zaczynając od najprostszych trzpieni do roztłaczania które nadają się do najmniejszych średnic poprzez proste ręczne roztłaczarki obsługiwane jedną ręką, po ekspandery dźwigniowe które możemy już zastosować do większych średnic (nawet 42mm). Jeszcze bardziej efektywne, eliminujące wysiłek instalatora są ekspandery do rur z napędem hydraulicznym lub elektrycznym zasilanym przy pomocy ładowanego akumulatora.

W zależności od konstrukcji i zastosowania, ekspandery można podzielić na kilka typów, z których każdy ma swoje unikalne cechy i parametry techniczne.

Trzpienie do roztłaczania rur miedzianych

To proste narzędzie wykonane z odpowiednio twardej stali w formie pręta o średnicy nieco większej od średnicy zewnętrznej znormalizowanej rurki miedzianej. Po odpowiednim podgrzaniu - przy pomocy młotka wbijamy trzpień na pewną głębokość do obrabianej końcówki rury. Przy pewnej wprawie, i małych średnicach jest to wystarczające aby odpowiednio przygotować złącze do lutowania. Jest to narzędzie najprostsze i najtańsze jednak jego stosowanie jest siłą rzeczy ograniczone do najmniejszych średnic, wymaga pewnej wprawy i nie zawsze gwarantuje najlepszej jakości kształt kielicha.

Ręczne roztłaczarki do rur

Umożliwiają poszerzenie końcówki rury miedzianej dzięki rozwarciu składającego się z dwóch połówek trzpienia. Poprzez zaciśniecie uchwytu – tak jak w typowych szczypcach - powodujemy powiększenie zewnętrznej objętości trzpienia wewnątrz obrabianej rurki.

Ekspander do rur miedzianych

Tą nazwą powszechnie są określane profesjonalne roztłaczarki w formie dwuramiennej dźwigni , wyposażone w zestaw wymiennych głowic – odrębnych dla każdej średnicy – w których stalowy stożkowy sworzeń, wysuwany poprzez zaciskanie dwóch rękojeści powoduje rozwarcie kilku części głowicy wewnątrz obrabianej rurki. To narzędzie pozwala wykonać kielich o najlepszych parametrach, najbardziej równy i dokładny. Proces przebiega sprawnie i nie wymaga użycia znacznej siły.

Ekspander hydrauliczny

Ekspander ręczny w którym dzięki przekładni hydraulicznej przy pomocy jednej ręki, z niewielkim wysiłkiem poszerzymy średnicę rury miedzianej nawet o dużej średnicy i o grubszej ściance. Wymienne głowice - podobnie jak w roztłaczarce nożycowej - dedykowane są do rur metrycznych od 6 do 42mm i rur calowych o średnicach od 3/8” do 1 i 1/8”. Wyposażone w pompę hydrauliczną, generują wysokie ciśnienie niezbędne do skutecznego roztłaczania rur. Dzięki solidnej konstrukcji i wymiennym głowicom, ekspandery hydrauliczne są wszechstronnym narzędziem, idealnym do pracy z rurami o różnych średnicach. Ich zastosowanie obejmuje instalacje hydrauliczne, klimatyzacyjne oraz systemy pomp ciepła, gdzie precyzja i niezawodność są kluczowe dla prawidłowej pracy systemów.

Akumulatorowa roztłaczarka do rur miedzianych  

Podobnie jak w przypadku wszystkich zaawansowanych ekspanderów -  roztłaczanie następuje w wyniku rozchylania się na zewnątrz ruchomych elementów wymiennej głowicy, wypychanych przez wewnętrzny, przesuwający się do przodu sworzeń . W tym przypadku ruch tego sworznia jest generowany przez napęd elektryczny a źródłem zasilania jest bateria akumulatorowa . Praca z tym narzędziem  nie wymaga użycia siły w celu wywarcia nacisku na obrabianą rurę  .

Wybór odpowiedniego ekspandera – czym się kierować przy wyborze

Wybór odpowiedniego ekspandera, oprócz aspektów ekonomicznych oraz ergonomii pracy jest ważny z uwagi na jakość wykonywanych połączeń - dla zapewnienia efektywności i trwałości instalacji. Decyzja o wyborze zależy od kilku istotnych czynników, takich jak rodzaj obrabianych rur, ich średnica, materiał z którego są wykonane, oraz specyficzne warunki w których będziemy używać ekspandera.

Czynniki wpływające na wybór ekspandera

Rodzaj obrabianego materiału: Ekspandery są dostępne dla różnych typów rur, w tym rur miedzianych, aluminiowych, stalowych i innych materiałów. Wybór odpowiedniego narzędzia zależy od specyfiki materiału, z którego wykonane są rury.

Średnica rur: Proste, ręczne przyrządy do roztłaczania umożliwiają prace tylko z rurami o niewielkich średnicach. Ekspandery z wymiennymi głowicami pozwalają swobodnie pracować z dowolnymi rozmiarami. Dostępne są modele obsługujące rury o średnicach od kilku do kilkudziesięciu milimetrów.

Calowe czy metryczne – wybierając odpowiednie dla siebie narzędzie należy zwrócić uwagę czy oferuje ono możliwość kształtowania rur calowych czy rur metrycznych. W zależności od powszechnych w danym obszarze standardów, możesz potrzebować jednych lub drugich głowic wymiennych a większość producentów oferuje roztłaczarki z elementami roboczymi tylko w jednym z tych standardów. Oczywiście istnieje także możliwość zakupienia dodatkowego wyposażenia w postaci wymiennych głowic odmiennego standardu jednak powoduje to konieczność dodatkowych nakładów.

Zastosowanie ekspandera: Ekspandery są używane w różnych typach instalacji, takich jak hydrauliczne, klimatyzacyjne czy systemy pomp ciepła. Wybór narzędzia powinien być dostosowany do specyficznych wymagań danego zastosowania.

Częstotliwośc używania – jeżeli sporadycznie wykonujesz połączenia wymagające użycia narzędzia do roztłaczania lub gdy pracujesz tylko z instalacjami o małych średnicach – odpowiednie dla Ciebie będą proste i tanie narzędzie jak: trzpienie do roztłaczania lub prosta roztłaczarka do rur miedzianych WK-622. Jeżeli jednak częściej potrzebujesz używać złączy lutowanych - lepszym wyborem będzie ekspander do dur calowych CH-1000B lub do rur metrycznych CH-2000D albo zakup któregoś z modeli roztłaczarki hydraulicznej.

Podczas wyboru ekspandera warto również zwrócić uwagę na takie parametry techniczne jak wymiary i waga narzędzia, łatwość wymiany głowicy, dostępność dodatkowego wyposażenia. Dzięki temu można zapewnić sobie optymalne dopasowanie ekspandera do swoich specyficznych potrzeb.